Mrowienie i uczucie drętwienia poszczególnych części ciała w języku medycznym określa się mianem parestezji (czuciem opacznym). Jeśli parestezje są krótkotrwałe i przemijające, to ryzyko uszkodzenia układu nerwowego jest niewielkie. Wtedy mogą mieć one np. podłoże chorobowe i powodować je może m.in. półpasiec. W przypadku parestezji o charakterze przewlekłym najczęściej mamy do czynienia z trwałym uszkodzeniem nerwów. Wtedy parestezje mogą być objawem np. cukrzycy, dyskopatii czy stwardnienia rozsianego. Jakie są najczęstsze objawy parestezji i kiedy warto skonsultować się z lekarzem? Jakie są możliwe przyczyny parestezji? Odpowiedzi poniżej.
Czym są parestezje?
Każdy z nas spotkał się niejednokrotnie z parestezjami, np. gdy siedział w niewygodnej pozycji. Parestezje to niewłaściwe odczuwanie bodźców. Mogą dotyczyć całego ciała, jednak najczęściej występują parestezje kończyn dolnych lub kończyn górnych. Przyczyn ich występowania jest wiele, a spora ich część dotyczy uszkodzenia nerwów obwodowych (neuropatii) [1]. Występowaniu parestezji sprzyja siedzący tryb życia i niewielka aktywność fizyczna.
Parestezje – objawy. Jak rozpoznać?
Parestezje to zaburzenia czucia występujące pod postacią drętwienia i mrowienia, które wywołuje ucisk na nerw. Chorzy odczuwają też inne objawy. Często zgłaszane jest pieczenie, kłucie, mrowienie i palenie. U niektórych występuje dodatkowo nadwrażliwość na bodźce czuciowe, która objawia się dotkliwym bólem i przeczulicą. Uciążliwe dolegliwości najczęściej szybko znikają, ale mają tendencję do nawrotów [1,2].
Miejsce występowania wskazanych objawów może być różne. Jeśli są one wynikiem uszkodzenia nerwów, to lokalizują się w ich obrębie.
Parestezje – przyczyny
Parestezje to wynik przede wszystkim uszkodzenia nerwów obwodowych, czyli polineuropatii. Bywają objawem poważniejszych chorób.
W zależności od miejsca uszkodzenia układu nerwowego wyróżnia się następujące przyczyny [2]:
- nerw obwodowy – mononeuropatie (uraz),
- korzeń nerwowy – rwa kulszowa lub ramienna, nowotwory, nasilone zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
- poprzeczne uszkodzenie rdzenia kręgowego – zapalenie lub niedokrwienie rdzenia kręgowego albo krwotok do rdzenia, uraz, guz,
- połowicze uszkodzenie rdzenia kręgowego – guz zewnątrzrdzeniowy, uraz, stwardnienie rozsiane,
- uszkodzenie śródrdzeniowe – guz śródrdzeniowy, jamistość rdzenia, zakrzep tętnicy przedniej rdzenia, pourazowy krwotok śródrdzeniowy,
- sznury tylne rdzenia kręgowego – zwyrodnienie sznurowe (w niedoborze witaminy B12), wiąd rdzenia (kiła układu nerwowego), niekiedy w cukrzycy,
- wzgórze – udar mózgu niedokrwienny lub krwotoczny, nowotwory, uraz,
- kora płatków ciemieniowych – udar mózgu niedokrwienny lub krwotoczny, nowotwory.
Występujące jedynie przez krótki czas i samoistnie ustępujące parestezje nie wskazują na uszkodzenie układu nerwowego.
Jak diagnozuje się mrowienie i drętwienie kończyn?
W związku z tym, że parestezje często są związane z uszkodzeniem nerwów, w przypadku ich występowania należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem, który znajdzie przyczynę problemu i zaplanuje leczenie. Rozpoznanie opiera się na dokładnie przeprowadzonym wywiadzie i badaniu fizykalnym. W ramach diagnostyki lekarz może zalecić wykonanie dodatkowych badań, np. elektromiografii (EMG) czy elektroneurografii (ENG). Pozwalają one potwierdzić lub wykluczyć zmiany w obrębie nerwów [2].
Leczenie parestezji – dostępne metody
W leczeniu parestezji należy skupić się na tym, aby wyeliminować przyczynę dolegliwości, a jeśli nie jest to możliwe, to złagodzić przykre objawy. Lekarz może zalecić farmakoterapię. Najczęściej stosowane leki na parestezje to leki flebotropowe. Skuteczność w leczeniu parestezji wykazują także leki z diosminą [2,3].
Jak złagodzić parestezje domowymi sposobami?
Pacjent, oprócz przyjmowania leków, powinien również stosować domowe metody poprawiające przepływ krwi. Dobre efekty przynosi kompresjoterapia, czyli noszenie bielizny uciskowej. Dostępne są produkty w 4 klasach kompresji, co pozwala je dopasować według potrzeb. Objawy parestezji łagodzi także regularna aktywność fizyczna. Wskazana jest też fizjoterapia [3].
Bibliografia:
- Padjas A., Parastezje, Medycyna Praktyczna, 2014 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show (dostęp: 2022.07.08.)).
- Bodzioch M., Czucie, zaburzenia, Medycyna Praktyczna, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.9 (dostęp: 2022.07.08.)).
- Neubauer-Geryk J., Bieniaszewski L., Przewlekła choroba żylna — patofizjologia, obraz kliniczny i leczenie, Choroby Serca i Naczyń, 2009, , tom 6, nr 3, 135–141.
